به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، دکتر عصام علی العماد الیمنی، شیعه‌شناس، متخصص در علم رجال و حدیث و تاریخ، مدرس مجمع جهانی اهل‌بیت(ع) و فارغ‌التحصیل مدرسه امام محمد سعود عربستان سعودی است. وی که خود زمانی پیرو وهابیت بوده و به مذهب تشیع گرویده، در گفت‌وگو با تسنیم به بررسی مهم‌ترین چالش‌های پیشِ‌روی گفتمان تقریب در جهان اسلام پرداخته و معتقد است وهابیت و جریان تکفیری مهم‌ترین مانع وحدت اسلامی است که همواره و به‌ویژه طی دو سه دهه اخیر کوشیده است تا با انواع شگردها بین مذاهب اسلامی اختلاف‌انگیزی کند.
دشمنی وهابیت با سیدجمال، محمد عبده و سیدقطب از زبان عصام‌العماد
«توحید» وهابی، ریشه همه فتنه‌ها/ برای تکفیر شیعه حتی ابن‌تیمیه را هم تحریف کردند
اگر بزرگان اهل‌تسنن زنده شوند، وهابیون آنان را به‌جرم شرک و ارتداد می‌کشند
وهابیون حوزه‌های اهل‌تسنن را تضعیف کردند/ نامه‌‌های سعودی به وهابی‌های اعزامی به افغانستان
یک فریب و تحریف بزرگ: «وهابی»ها خود را «سلفی» جا زدند
سیدقطب جامعه وهابیت را به هم ریخته است
به‌عقیده عصام العماد وهابیت، امروز به وهابیت‌ها تبدیل شده و ما در واقع امروز با پدیده تعدد وهابیت روبه‌رو هستیم. از زمان محمد عبدالوهاب تا اوایل قرن 20 یک وهابیت داشتیم و از حدود دو دهه قبل به این سو به‌علت انقلاب رسانه‌ای که در جهان اتفاق افتاده، امروز با چندین وهابیت مواجه هستیم و هرچند دولت عربستان سعی دارد با بستن فضا مانع رواج اندیشه‌های جدید شود، اما جوانان این کشور دیگر مانند گذشته نیستند. بنابراین امروز ما نه «القاعده» بلکه «القواعد» و نه یک وهابیت، بلکه صدها وهابیت داریم، برای نمونه شاید عجیب به نظر بیاید که وهابیتی که در طول تاریخ همواره هم‌ساز و موافق انگلستان و آمریکا بوده، حالا فرقه‌های ضدآمریکایی دارد و این به‌اعتقاد من، به‌برکت کتب سیدقطب است.
وقتی بن‌لادن سیدقطب می‌خواند
عصام العماد می‌گوید: شیوخ وهابی معتقدند تا پیش از آشنایی عربستانی‌ها با سیدقطب و ورود اندیشه‌های او به آن دیار، کسی با اسلام آمریکایی مشکلی نداشت و وهابیت کلاسیک به سفارت‌های غربی احترام می‌گزارد، اما با ورود آثار و تفکرات سیدقطب به عربستان کم‌کم این سفارت‌خانه‌ها در مناطق وهابی‌نشین مورد هجمه قرار گرفتند. شیخ ربیع المدخلی از تندروهای وهابی معتقد بود سیدقطب همه جامعه عربستان را به هم ریخت و «اگر وهابیت نابود شود، به‌علت تفکرات سیدقطب ملعون است»؛ کسانی چون بن‌لادن (که شاگرد بن‌باز بوده) تا پیش از آسنایی با سیدقطب علیه آمریکا نبودند و همیشه با آمریکا همکاری می‌کردند تا روزی که کتاب درس‌های قرآن سیدقطب را خواند و علیه آمریکا قیام کرد. از همین رو آمریکا وهابی‌های سیدقطبی را دشمن خود می‌داند نه وهابی‌های محمد عبدالوهابی را.
چرا آمریکا بن‌لادن را پرورد و چرا حذف کرد؟
این اسلام‌شناس یمنی تراز ساده‌ای درباره شناخت وهابی‌ها معرفی می‌کند: تراز شناخت نوع اندیشه یک وهابی، نظر وی درباره سیدقطب است. اگر گفت کافر است، پس بدون شک او وهابی شیعه‌کش است و اگر سیدقطب را مسلمان می‌دانست، بی‌شک او برای شیعیان کم‌خطر است. همه کسانی که علیه شیعه کتاب نوشته‌اند همه از وهابی‌های غیر سیدقطبی هستند. بن‌لادن به این نتیجه رسیده بود که دشمن اصلی دنیای اسلام، نه شیعه، بلکه آمریکا و غرب است و به‌عقیده من یکی از دلایل کشتن بن‌لادن توسط آمریکا هم همین مسئله بود و آنان در واقع سعی کردند تا این خط وهابیت سیدقطبی را از میان بردارند.
«حماسه‌ای از محمد عبدالوهاب» که جهانی نشد
عصام العماد می‌گوید: وقایعی که امروز در سوریه و عراق و... در حال رخ دادن است، چهره وهابیت را به اهل‌سنت نشان داده و سبب شده بسیاری از برادران سنی دریابند که وهابیت مکتبی دیگر و به‌کلی متفاوت با اهل تسنن است و بعد از فجایع سوریه بسیاری از اهل‌سنت از وهابیت بازگشتند. در زمان شیخ محمد عبدالوهاب هم این وقایع رخ داده و زمانی که من در مدارس عربستان مشغول تحصیل بودم، با عنوان «حماسه محمد عبدالوهاب» به ما می‌گفتند که محمد عبدالوهاب هزار سنی را با شمشیر خود کشت. این حرکت به‌دلیل اینکه امکانات ارتباطی و اطلاع‌رسانی در آن زمان وجود نداشت، جهانی نشد، اما امروز به‌دلیل گسترش رسانه‌های ارتباط جمعی و بازتاب وقایع و فجایع این گروه در جهان اسلام، اهل تسنن در جریان حرکت‌های وحشیانه وهابیت قرار گرفته‌اند. یکی از علمای اهل تسنن به من گفت: الحمدلله کم‌کم ما داریم خودمان را از وهابیت جدا می‌کنیم و اگر چنین نکنیم، قطعاً نابود خواهیم شد.
فاجعه‌ای که به‌عنوان افتخار در کتب درسی وهابیت درج شده است
عصام العماد تصریح کرد: حرکت‌های وحشیانه وهابیت ریشه تاریخی دارد. خود شیخ محمد عبدالوهاب هزاران نفر از ائمه جماعات اهل‌سنت را به قتل رسانده و هنوز هم وهابیت با افتخار از این حرکت یاد می‌کنند و آن را در کتب درسی خود قرار داده‌اند. حقیقت آن است که وضعیت جهان اهل تسنن، مثل سابق نیست و اتفاق خوبی که در این جامعه ایجاد شده این است که احترام به انسان و رعایت حقوق او و مسائلی از این دست، در تفکر اهل تسنن نهادینه شده است. شاید چند دهه قبل، مسائلی مثل حقوق زنان و... در دنیای اهل‌سنت مطرح نبود، اما این مسائل امروزه در جهان اسلام و از جمله در میان سنیمذهبها از اهمیت بالایی برخوردار است. با این روحیه و نگاه مردم می‌بینند که وهابیت دارد انسان می‌کشد و همین مسئله سبب تغییر نگاه 180 درصدی اهل تسنن به وهابیت شده است.
تیزبینی شیخ محمد غزالی مصری در 50 سال قبل
این اسلام‌شناس یمنی با اشاره به اینکه جریانات اخیر سوریه و خصوصاً شهادت شهید محمد سعید رمضان البوطی توسط وهابیت تأثیر بسیاری بر تغییر نگاه اهل‌سنت نسبت به وهابیت داشته است، گفت: شیخ محمد غزالی، از بزرگ‌ترین فقهای معاصر و از رهبران اصلی جریان اخوان المسلمین (کنار حسن البنا) پنجاه سال قبل اعلام کرد که وهابیت غیر از جامعه اهل تسنن است و این موضوعی است که الآن بزرگان تسنن به درک آن رسیده‌اند. در دادگاه اعدام سیدقطب به او گفتند: شما می‌گویید جامعه اعراب مخالف اسلام است، ولی ببینید که در عربستان اسلام وجود دارد! ایشان پس از شنیدن این کلام خندیدند و گفتند: در عربستان اسلام نیست، چون ایشان وهابیت را مسلمان نمی‌دانست.
رخدادهای سوریه بسیاری از حقایق را برملا کرد
عصام العماد گفت: دادگاه سیدقطب 5 سال طول کشید و حتی در این مدت او کتابی نوشت با عنوان «چرا مرا اعدام کردند». بسیاری از تکفیرکنندگان سیدقطب امروز معترف هستند که تازه به حرف سید پی برده‌اند که اسلام عربستان، اسلام نیست. اینها فکر می‌کنند وهابیت با ایجاد فتنه در سوریه می‌تواند جنگ سنی و شیعه ایجاد کند، در حالی که به‌عکس شد. اکنون سنی‌ها از سراسر جهان فتوا صادر می‌کنند و حتی یکی از مفتی‌های عربستان به‌علت رخدادهای اخیر سوریه مجبور شد فتوا بدهد که کشتن انسانی به‌جرم شیعه بودن حرام است. چون به‌دنبال این هستند که خودشان را از جنایت‌های وهابیت در سوریه مبرّا کنند. پس واقعاً این وقایع، حقیقت‌های بسیاری را آشکار کرد و به‌نفع تسنن و تشیع تمام شد.
منبع: تسنیم