جمع نماز

بسم الله الرحمن الرحیم  

مناظره  

نواب= نواب عبدالقیوم خان یکی از اشراف و ملاکین اهل تسنن  

داعی= مرحوم سلطان الواعظین شیرازی 

نواب- سئوال بنده خیلی مختصر است چون مدتها است در دلم بوده که از آقایان با اطلاع شیعیان سئوال نمایم فرصتی بدستم نیامده . اینک مقتضی موجود گردیده خواستم عرض نمایم چرا آقایان شیعیان برخلاف سنت رسول خدا صل الله علیه و آله نماز ظهر و عصر و مغرب و عشاء را جمع میخوانند. 

داعی- اولا آقایان (اشاره بعلماء مجلس) میدانند که در مسائل فرعیه ما بین علماء اختلاف بسیار است چنانچه ائمه اربعه شما هم بسیار اختلاف دارند. 

ثانیاً اینکه فرمودید عمل شیعیان برخلاف سنت رسول الله صل الله علیه و آله میباشد امر را بر شما اشتباه نمودند زیرا که آنحضرت نمازها را گاهی جمع و گاهی بتفریق اداء مینمودند. 

نواب- (رو بعلماء خودشان) آیا چنین است رسول خدا صل الله علیه و آله بنحو جمع و تفریق اداء می نمودند.  

حافظ(عالم اهل سنت)- فقط در سفر و مواقع عذر از قبیل باران و غیره این نوع عمل می نمودند برای آنکه امت در تعب و مشقت نباشند و الا در حضر پیوسته بنحو تفریق اداء مینمودند گمان می کنم قبله صاحب اشتباه نمودن سفر را تصور حضر نمودند.  

 داعی- خبر اشتباه ننمودم بلکه یقین دارم حتی در روایات خودتان وارد است که گاهی در حضر و بدون عذر هم بنحو جمع اداء می نمودند.  

حافظ- گمان میکنم روایات شیعه را با روایات ما اشتباه نمودید. 

داعی- روات شیعه که اتفاق بر این معنی دارند ، گفتگو در روات شما میباشد روایات صحیح چندی در صحاح و کتب معتبره شما در این باب وارد است. 

حافظ- ممکن است اگر در نظر دارید محل آنها را معین فرمائید. 

داعی- مسلم بن حجاج در باب الجمع بین الصلوتین فی الحضر در صحیح خود با نقل سلسله روات از ابن عباس نقل نموده که گفت صلی رسول الله صل الله علیه و آله الظهر و العصر جمعاً و المغرب و العشاء جمعاً فی غیر خوف و لاسفر. (ترجمه: رسول خدا صل الله علیه و آله نماز ظهر و عصر و مغرب و عشاء را بدون خوف و ترس و سفر جمعاً اداء می نمود.) 

و نیز از ابن عباس نقل نموده که گفت  صلیت مع النبی ثمانیاً جمعاً و سبعاً جمعا (با رسول خدا هشت رکعت نماز ظهر و عصر و هفت رکعت نماز مغرب و عشاء را با هم اداء می نمودیم) 

و همین حدیث را امام احمد بن حنبل در ص 221 جزء اول مسند نقل نموده بعلاوه حدیث دیگر که ابن عباس گفت  صلی رسول الله فی المدینة مقیماً غیر مسافر سبعاً و ثمانیاً (نماز گذارد رسول خدا در مدینه در حال اقامت نه مسافرت هفت رکعت و هشت رکعت (یعنی مغرب و عشاء و ظهر و عصر را باهم) ). 

چند حدیث از این قبیل مسلم نقل مینماید تا آنجا که مینویسد عبدالله ابن شقیق گفت روزی بعد العصر ابن عباس برای ما خطبه میخواند و صحبت مینمود تا آنکه آفتاب غروب کرد ستاره ها ظاهر شد صدای مردم برخاست  الصلوة الصلوة   ابن عباس اعتنا نکرد در همان حین مردی از بنی تمیم با صدای بلند گفت  الصوة الصلوة   ابن عباس گفت!  اتعلمنی بالسنة لا ام لک رأیت رسول الله جمع بین الظهر و العصر و المغرب و العشاء ( بی مادر تو مرا سنت یاد می دهی خودم دیدم رسول خدا جمع کرد بین نماز ظهر و عصر و مغرب و عشاء.) 

عبدالله گوید از این کلام در دل من خدشه ای پیدا شد رفتم از ابوهریره سئوال نمودم تصدیق نمود و گفت همان قسم است که ابن عباس گفته.  ... 

و نیز زرقانی که از اکابر علماء شما است در ص 263 جزء اول شرح موطاء مالک در باب جمع بین الصلوتین از نسائی از طریق عمروبن هرم از ابی الشعثاء نقل مینماید که در بصره ابن عباس نماز ظهر و عصر و مغرب و عشاء را جمع میخواند بدون آنکه بین آنها فاصله و چیزی بوده باشد و می گفت رسول خدا این قسم نماز اداء مینمود (یعنی ظهر را با عصر و مغرب را با عشاء جمع مینمود) 

و نیز مسلم در صحیح و مالک در باب جمع بین الصلوتین موطاء و امام احمد بن حنبل در مسند با نقل سلسله روات از سعید بن جبیر از ابن عباس روایت نموده اند که گفت  صلی رسول الله الظهر و العصر جمعاً بالمدینة فی غیر خوف و لا سفر   (نماز گذارد رسول خدا صل الله علیه و آله ظهر و عصر را با هم در مدینه بدون ترس و سفر ). 

ابوزبیر گوید از سعید سؤال نمودم برای چه پیغمبر جمع مینمود نماز را سعید گفت همین سؤال را من از ابن عباس نمودم گفت  اراد أن لایحرج احداً من امته  یعنی برای آن جمع مینمود که احدی از امتش در سختی و مشقت نباشند.  ... 

حافظ- چنین بابی و نقل روایاتی در صحیح بخاری نمیباشد. 

داعی- اولاً وقتی سایر ارباب صحاح از قبیل مسلم و نسائی و احمد بن حنبل و شارحین صحیحین مسلم و بخاری و دیگران از اکابر علماء خودتان نقل نموده اند کفایت مینماید هدف و مقصد ما را. 

ثانیاً آقای بخاری هم همین روایات را که دیگران نقل نموده اند در صحیح خود آورده منتهی با زرنگی تمام از محل خود که جمع بین الصلوتین است بمحل دیگر انتقال داده چنانچه (باب تأخیر الظهر الی العصر من کمن کتاب مواقیت الصلاة) و (باب ذکر العشاء و العمة) و (باب وقت المغرب) را مطالعه و مورد دقت قرار دهید تمام این احادیث جمع را مشاهده میفرمائید. ... 

شبهای پیشاور ، ص 108 - 111